در پاسخ به این پرسش که بریس چیست، باید گفت بریس یا همان ارتز، یکی از ابزارهای رایج در حوزه ارتوپدی و توانبخشی است که برای حمایت، اصلاح یا بهبود عملکرد بخش‌های مختلف بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد. این وسایل با توجه به نوع مشکل یا ناحیه مورد نظر، طراحی‌های متفاوتی دارند و می‌توانند در اندام‌های مختلف از جمله ستون فقرات، زانو، مچ پا یا دست به کار روند. به عنوان نمونه، ارتز دست یکی از انواع تخصصی بریس‌ها محسوب می‌شود که با هدف حمایت از عضلات، مفاصل یا تاندون‌های دست، بهبود دامنه حرکتی و کنترل بهتر حرکات طراحی شده و در درمان یا مدیریت بسیاری از اختلالات اندام فوقانی کاربرد گسترده‌ای دارد.
اگر پزشک استفاده از بریس را به شما توصیه کرده و و قصد دارید اطلاعات بیشتری در مورد فواید و کاربردهای این وسیله به دست آورید، این مطلب به شما کمک خواهد کرد.
ارتز یا بریس چیست؟
اگر دچار ناهنجاری‌های مفصلی هستید، احتمالاً بارها در جست و جوی روش‌های درمانی با اصطلاحاتی مانند بریس یا ارتز روبه رو شده‌اید. در پاسخ به این سؤال که بریس یا ارتز چیست، باید گفت، ارتز یک وسیله پزشکی است که برای اصلاح وضعیت مفاصل، حمایت از اندام‌ها و بهبود عملکرد آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ارتز در برخی بیماری‌ها نه تنها یک ابزار کمکی است، بلکه بخشی حیاتی از روند درمان محسوب می‌شود. به‌عنوان مثال، در درمان اسکولیوز (انحراف جانبی ستون فقرات)، استفاده از ارتز ستون فقرات نقش بسیار مهمی در اصلاح فرم و جلوگیری از پیشرفت انحراف دارد.
لازم به ذکر است که عملکرد بریس‌ها باهم متفاوت است. برخی از آن‌ها به صورت انفعالی عمل کرده و تنها از بخش آسیب دیده حمایت می‌کنند. برای مثال، ارتزهای مچ پا که در افتادگی پا پس از سکته مغزی به کار می‌روند، نمونه‌ای از این نوع هستند. در مقابل، برخی دیگر از بریس‌های ارتوپدی نقشی فعال‌تر ایفا نموده و علاوه بر حمایت از عضو، نیروی متضادی را اعمال می‌کنند. ارتز زانو مثالی از این دسته است که برای جدا کردن استخوان‌ها و کاهش درد و التهاب به کار می‌رود.
تفاوت بریس و ارتز چیست؟
در زمینه ارتوپدی و توانبخشی، واژه‌های بریس و ارتز اغلب به جای یکدیگر استفاده شده و در بسیاری از متون و کاربردهای روزمره، تفاوتی بین آن‌ها قائل نمی‌شوند. به بیانی دیگر، ارتز همان بریس می‌باشد.
حال که به تفاوت میان این دو عبارت پی بردید، خوب است به این سوال که تفاوت بین آرتز و پروتز چیست؟ پاسخ دهیم. در رابطه با این سوال، باید گفت که ارتز وسیله‌ای خارجی است که برای اصلاح ناهنجاری‌ها، کاهش درد، حمایت از اعضای ضعیف و بهبود عملکرد سیستم عضلانی‌اسکلتی به کار می‌رود.هدف اصلی ارتزها، بهبود عملکرد، اصلاح ناهنجاری، کاهش درد، جلوگیری از بدشکلی‌ها و حمایت از یک عضو ضعیف می‌باشد. در مقابل، پروتز وسیله‌ای است که جای یک عضو از دست‌رفته را با هدف بهبود عملکرد طبیعی آن عضو و به طبع بهبود کیفیت زندگی فرد، می‌گیرد.
انواع ارتز کدامند؟
ارتزها به عنوان یک ابزار پزشکی بسیار متنوع هستند و کاربردهای گسترده‌ای دارند. در ادامه به رایج‌ترین انواع آن‌ها به همراه توضیحات مختصر اشاره می‌کنیم:
1. ارتزهای اندام تحتانی
- زانو: بریس زانو برای حمایت از مفصل زانو، کنترل حرکت آن پس از آسیب یا جراحی و برای کاهش درد استفاده می‌شود.
- لگن: این ارتزها برای تثبیت و حمایت از مفصل ران و در کودکان برای مشکلات رشدی به کار می‌روند.
- کفی‌های طبی: کفی‌های طبی در داخل کفش قرار گرفته و برای اصلاح ناهنجاری‌های پا مانند صافی کف پا یا قوس بیش از حد، توزیع یکنواخت فشار و بهبود تعادل استفاده می‌شوند.
- کفش طبی: کفش‌های طبی، حمایت بیشتری را برای پا فراهم کرده و اغلب برای بیماران دیابتی و افراد دارای مشکلات شدید پا تجویز می‌گردند.
2. ارتزهای اندام فوقانی
- مچ، آرنج و شانه: ارتز مچ، آرنج و شانه جهت تثبیت، حمایت یا محدود کردن حرکت مفاصل مچ دست، آرنج و شانه پس از آسیب دیدگی، جراحی و … مورد استفاده قرار می‌گیرند تا به تسهیل فرایند بهبودی کمک کنند و درد را کاهش دهند.
- انگشتان: ارتزهای انگشتان که اغلب به صورت آتل‌های کوچک هستند، برای تثبیت، حمایت یا اصلاح بدشکلی‌های انگشتان پس از شکستگی، جراح، یا در بیماری‌هایی مانند آرتریت تجویز می‌شوند.
3. ارتزهای ستون فقرات
- گردن: ارتز گردن برای محدود کردن حرکت و نگهداری گردن پس از آسیب‌هایی مانند تصادف، رگ به رگ شدن یا جراحی‌های ستون فقرات گردنی به کار می‌روند تا به کاهش درد و تسریع بهبودی کمک کنند.
- کمر: بریس‌ها یا کمربندهای طبی کمر جهت حمایت از ناحیه تحتانی ستون فقرات، کاهش فشار بر دیسک‌ها، تسکین درد در مواردی مانند کمردرد مزمن استفاده می‌شوند.
- سینه: ارتزهای سینه‌ای برای حمایت از ناحیه قفسه سینه یا ستون فقرات سینه‌ای پس از شکستگی دنده‌ها یا مهره‌ها، یا برای تثبیت پس از جراحی‌های قفسه سینه به کار می‌روند.
- ستون فقرات: این دسته شامل انواع بریس‌های پیچیده می‌شود که برای اصلاح انحرافات ستون فقرات مانند اسکولیوز یا کیفوز (قوز پشت) یا برای تثبیت کامل ستون فقرات مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کاربرد، وظیفه و هدف استفاده از بریس یا ارتز چیست؟
به نقل از سایت woodlandssportsmedicine، بریس یا دستگاه‌های ارتز جایگزین خوبی برای بسیاری از افرادی است که می‌خواهند از جراحی اجتناب کنند یا برای مدیریت درد خود به کمک بیشتری نیاز دارند.
بریس‌ها کاربردهای بسیار وسیعی داشته و برای مشکلات و بیماری‌های مختلفی تجویز می‌شوند، از جمله:
- ثابت نگه داشتن عضو آسیب دیده در شکستگی استخوان
- حمایت از مفاصل و رباط‌‌ها در پیچ خوردگی و کشیدگی
- ثابت نگه داشتن مفصل در زمان رفتگی آن
- پیشگیری از آسیب دیدگی در ورزشکاران در زمان ورزش
- کاهش فشار از روی مفاصل آسیب دیده، کاهش درد و التهاب
- حمایت از ستون فقرات، اصلاح ناهنجاری‌ها یا جلوگیری از پیشرفت آن‌ها
- کمک به راه رفتن صحیح با حفظ موقعیت مناسب پا
مراحل سفارش و ساخت ارتز یا بریس
پس از آن که دریافتید بریس چیست؟ باید بدانید که سفارش و ساخت ارتز یا بریس دارای فرآیند دقیق و تخصصی است تا وسیله‌ای متناسب با نیازهای متقاضیان به آن ها ارائه شود. این مراحل در کلینیک فنی ارتوپدیک هلث عبارتند از:
ارزیابی اولیه و مشاوره تخصصی
همه چیز با یک ارزیابی جامع شروع می‌شود. در مرحله ابتدایی تیم متخصص ارتوپدیک هلث، شامل ارتزیست‌ها، کاردرمانگران و فیزیوتراپیست‌ها، با دقت وضعیت جسمانی شما، مشکلاتی که با آن روبرو هستید، دامنه حرکتی، قدرت عضلانی و نیازهای خاص شما را بررسی می‌کنند. سپس انواع ارتزهای مناسب برای شرایط شما، نحوه عملکرد و فواید آن‌ها به طور کامل ارزیابی می‌گردد.
طراحی و قالب گیری دقیق
پس از ارزیابی، نوبت به طراحی اختصاصی می‌رسد. متخصصین با استفاده از دانش روز و تجربه چندین ساله خود، طرح اولیه‌ای از ارتز متناسب با آناتومی و نیازهای شما تهیه می‌کنند. سپس، برای اطمینان از تناسب کامل و حداکثر راحتی، مرحله قالب‌گیری انجام می‌شود.
ساخت با استفاده از مواد با کیفیت و تکنولوژی روز
مدل‌های تهیه شده در کارگاه‌های مجهز به دست تیم ماهر و با تجربه تولید می‌شوند. در ساخت ارتزها، از بهترین و با دوام‌ترین مواد اولیه مانند ترموپلاستیک‌های سبک و مقاوم، فیبر کربن، فلزات خاص و پدهای راحتی استفاده خواهد شد. هر ارتز با دقت فراوان و تحت نظارت دقیق ساخته خواهد شد تا بالاترین استانداردهای کیفی را داشته باشد.
تنظیمات نهایی
پس از اتمام ساخت، فرد متخصص، ارتز را روی بدن شما پرو می‌کند تا از عملکرد درست آن اطمینان یابد. به طور کلی، هر گونه تنظیمات لازم برای افزایش راحتی و اثربخشی در همین جلسه انجام خواهد شد.
آیا استفاده از بریس یا ارتز عوارض دارد؟
استفاده از بریس یا ارتز، مانند هر وسیله پزشکی دیگری، می‌تواند عوارض و مشکلات جانبی احتمالی داشته باشد. با این حال، بسیاری از این عوارض قابل پیشگیری هستند؛ به خصوص اگر ارتز به درستی طراحی و ساخته شده باشد و بیمار دستورالعمل‌های استفاده و مراقبت را رعایت کند. برخی از عوارض رایج استفاده از بریس یا ارتز عبارتند از:
- تحریک، قرمزی و زخم‌های فشاری
- خارش و عفونت پوستی
- وابستگی عضلانی
- درد اولیه و ناراحتی
- محدودیت حرکتی
- مشکلات گوارشی در بریس ستون فقرات
- مشکلات مربوط به طراحی یا ساخت نامناسب
- وابستگی روانی
- مشکلات مربوط به بهداشت دهان و دندان در بریس‌های دندانی
نکات مهم برای کاهش عوارض استفاده از ارتز
شما می‌توانید با رعایت برخی نکات ساده، عوارض استفاده از انواع ارتز مانند ارتز پا، مچ، گردن و … را تا حد زیادی کاهش دهید:
- طراحی و ساخت تخصصی: اطمینان حاصل کنید که بریس توسط یک متخصص ارتوپدی مجرب و بر اساس ارزیابی دقیق و قالب‌گیری صحیح ساخته شده است.
- رعایت دستورالعمل‌ها: به دقت به توصیه‌های پزشک و ارتزیست در مورد مدت زمان و نحوه استفاده از بریس عمل کنید.
- بهداشت و مراقبت: پوست زیر بریس را تمیز و خشک نگه داشته و لباس زیر مناسب و بدون درز بپوشید.
- بررسی پوست: روزانه پوست زیر بریس را از نظر قرمزی، تاول یا زخم بررسی کنید.
- تنظیمات دوره‌ای: در صورت احساس درد، ناراحتی مداوم یا تغییر در اندازه و شکل بدن، برای تنظیمات مجدد به ارتزیست مراجعه کنید.
- توانبخشی و ورزش: تمرینات تقویتی و کششی که توسط فیزیوتراپیست یا کاردرمانگر تجویز می‌شود را به طور منظم انجام دهید تا از ضعف عضلانی جلوگیری گردد.
نتیجه گیری
در این مطلب دریافتید که ارتز یا بریس چیست و با این ابزار پزشکی که با هدف حمایت، ثبات بخشی، اصلاح ناهنجاری‌ها و بهبود عملکرد اندام‌ها یا بخش‌هایی از بدن به کار می‌رود، آشنا شدید. این وسایل که توسط متخصصین ارتوپدی فنی با دقت و به صورت شخصی سازی شده طراحی و ساخته می‌شوند، می‌توانند در گستره وسیعی از مشکلات، از آسیب‌های حاد ورزشی و شکستگی‌ها گرفته تا بیماری‌های مزمن مانند آرتروز و ناهنجاری‌های مادرزادی مانند اسکولیوز، نقش کلیدی ایفا کنند. هدف اصلی استفاده از ارتز، کاهش درد، پیشگیری از پیشرفت مشکلات، افزایش استقلال فردی و در نهایت، ارتقای کیفیت زندگی بیماران است.
