اندام‌های تحتانی بدن، به خصوص زانو، در حفظ تعادل بدن نقش دارند، بنابراین تضعیف و تحلیل آن به هر دلیلی از جمله آسیب دیدگی، دامنه حرکتی را محدود خواهد کرد. در این مواقع پزشکان استفاده از یک وسیله حمایتی به اسم ارتز زانو را توصیه می‌کنند. این وسیله به بازیابی عملکرد طبیعی فرد در یک بازه زمانی به نسبت کوتاه کمک کرده و سبب می‌شود تا فرد فعالیت‌های روزمره خود را راحت‌تر یا به نوعی به صورت مستقل انجام دهد. همچنین با حمایت و اصلاح حالت مچ پا سبب کاهش درد در قسمت آسیب دیده نیز خواهد شد. ارتز زانو انواع مختلفی دارد که شناخته‌ترین آن بریس زانو است؛ به طوری که در برخی مواقع، این دو اصطلاح به جای هم به کار برده می‌شوند.
آرتز زانو چیست؟
ارتز زانو ابزاری است که به منظور بهبود و اصلاح عملکرد مفصل زانو طراحی شده و برای درمان اختلالات زانو تجویز می‌شود. این وسیله با کاهش التهاب، تورم و کنترل حرکات ناگهانی، به فرد کمک خواهد کرد تا به هنگام انجام فعالیت‌های روزمره احساس راحتی بیشتری داشته باشد.
به نقل از سایت clevelandclinic :
بریس زانو یک وسیله پزشکی است که به پایداری زانو کمک کرده مفصل زانو را پایدار کرده و آن را در جای خود نگه می‌دارد. این وسیله توسط پزشکان در مواقعی مثل بعد از عمل جراحی که زانو احتیاج به حمایت داشته باشد و یا زمانی که نیاز باشد از زانو‌ها در مقابل آسیب دیدن محافظت کرد، تجویز می‌شود.
سفارش و خرید ارتز زانو مناسب چه کسانی است؟
سفارش و خرید ارتز زانو برای طیف وسیعی از افراد، از ورزشکاران گرفته تا افراد مسن، مناسب است؛ از جمله:
- افرادی که دچار پیچ خوردگی، کشیدگی یا پارگی رباط شده‌اند.
- کسانی که از آرتروز زانو رنج می‌برند.
- افرادی که نیاز به حمایت پس از جراحی دارند.
- ورزشکاران برای پیشگیری از آسیب‌های احتمالی در تمرینات از ارتز زانو یا ارتز مچ پا استفاده می‌کنند.
- افرادی که دچار ناپایداری یا ضعف در زانو هستند.
انواع ارتز زانو کدامند؟
| نام ارتز | کاربرد اصلی |
| کاهنده فشار | کاهش فشار روی زانو، به‌ویژه در افراد مبتلا به آرتروز |
| کنترل دامنه حرکت | تثبیت زانو، کنترل حرکات غیرارادی و جلوگیری از آسیب‌های بیشتر |
| نگهدارنده کشکک | جلوگیری از انحراف و جابه‌جایی کشکک زانو |
| زانوبند کشی | حمایت و پیشگیری از آسیب، ایجاد گرما و کاهش تورم خفیف |
انواع مختلف ارتز زانو عبارتند از:
کاهنده فشار (Offloader Braces)
این مدل مانند دیگر نمونه‌های ارتز پا کاربردی عمل می‌کنند، با این تفاوت که اصلی‌ترین وظیفه‌شان کاهش فشار روی زانو است. در واقع ، در صورت عدم کاهش فشار، استخوان‌ها ممکن است ساییده شوند که نتیجه آن درد و التهاب می‌باشد.
کنترل دامنه حرکت (Hinged Knee Braces)
لولاهای موجود در این مدل به تثبیت زانو کمک کرده و خطر ابتلا به آرتروز شدید را کاهش می‌دهند. همین طراحی سبب شده تا پزشکان از این مدل برای ثابت نگه داشتن جلوی زانو و کناره‌های آن در طول فعالیت‌های روزمره استفاده می‌کنند.
نگهدارنده کشکک زانو (Patellar Braces)
این نوع ابزار دارای لولا و پدهای اضافی برای حمایت از کشکک زانو بوده و وظیفه اصلی آن‌ها جلوگیری از انحراف کشکک زانو است.
زانوبند کشی (Elastic Knee Sleeves)
زانوبندهای کشی ازمواد کشسان یا نئوپرن تهیه می‌شوند و به واسطه خاصیت کشسانی بالایی که دارند برای جلوگیری از صدمه دیدن زانو مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کاربرد ارتز زانو چیست؟
در ادامه مطلب به مهم‌ترین کاربردهای ارتز زانو اشاره می‌کنیم:
- تسکین درد: این ابزار با کاهش فشار بر روی بخش‌های آسیب دیده، به تسکین دردهای ناشی از آرتروز، التهاب یا صدمات ورزشی کمک می‌کند.
- پایداری بیشتر: این وسیله به واسطه ایجاد حمایت لازم، در مواردی که زانو ضعیف یا ناپایدار است، ازانجام حرکات ناگهانی آن جلوگیری می‌کند.
- تسریع بهبودی: همانطور که ارتز دست پس از عمل جراحی یا آسیب دیدگی دست به عنوان بخشی از برنامه توانبخشی مورد استفاده قرار می‌گیرد، ارتز زانو نیز در پی آسیب دیدن زانو به حفظ موقعیت و تسریع روند بهبودی آن کمک می‌کند.
- جلوگیری از آسیب: ورزشکاران و افرادی که فعالیت‌های بدنی سنگینی دارند، می‌توانند از این وسیله به عنوان یک ابزار پیشگیرانه برای کاهش خطر آسیب دیدگی استفاده کنند.
- حمایت در زندگی روزمره: برای افرادی که با مشکلات مزمن زانو دست و پنجه نرم می‌کنند، استفاده از این مدل از ابزار حمایتب می‌تواند ثبات مفصل را در فعالیت‌های روزانه حفظ کرده و درد را کاهش دهد.
عوامل زمینه ساز استفاده از ارتز زانو
عوامل زمینه ساز استفاده از این ابزارهای حمایتی عبارتند از:
- آسیب‌های ورزشی مانند پارگی یا کشیدگی رباط
- کاهش درد و فشار روی مفصل در آرتروز زانو
- ناپایداری مفصل در ضعف عضلانی یا آسیب‌های قبلی
- توانبخشی پس از جراحی و حمایت از زانو در دوره نقاهت
- پیشگیری از آسیب در فعالیت‌های پرخطر ورزشکاران
مراحل انتخاب ساخت و سفارش ارتز زانو
به طور کلی ساخت انواع ارتز از جمله ارتز ستون فقرات، دست، پا و فرآیندی دقیق و چند مرحله‌ای می‌باشد. این مراحل در ارتوپدیک هلث به شکل زیر است:
1. تشخیص و ارزیابی
اولین گام، تشخیص دقیق مشکل بیمار است. پزشک با معاینه بالینی و بررسی تصاویر پزشکی، نوع آسیب و نیازهای خاص زانو را مشخص می‌کند.
2. برنامه ریزی و مشاوره
کارشناس ارتوپد فنی در ارتوپدیک هلث مواردی همچون نوع آسیب و همچنین فعالیت‌ها و سبک زندگی روزمره فرد را بررسی کرده و در نهایت بهترین و مناسب‌ترین ارتز را پیشنهاد می‌دهد.در این مرحله قیمت ارتز زانوی مد نظر نیز اعلام خواهد شد.
3. قالب گیری
برای اطمینان از فیکس بودن محصول نهایی، از زانوی بیمار با استفاده از گچ و اسکن‌های سه بعدی قالب گیری می‌شود.
4. طراحی و انتخاب مواد
با توجه به قالب و نیازهای بیمار، متخصصان مواد مناسب را انتخاب کرده و طراحی نهایی را انجام می‌دهند.
5. ساخت
پس از تأیید طراحی، قطعات مورد نظر برش داده شده، شکل گرفته و مونتاژ می‌شوند. این فرآیند دقت بالایی را می‌طلبد؛ چرا که محصول مورد نظر باید منطبق با شکل زانوی فرد باشد.
6. تنظیم و آموزش
پس از آماده شدن محصول، متخصص نحوه صحیح استفاده، پوشیدن و تنظیم آن را به بیمار آموزش می‌دهد تا از راحتی و عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل شود.
چگونگی و نحوه نصب و پوشیدن ارتز زانو
مراحل نصب و پوشیدن صحیح ارتز زانو عبارتند از:
- روی یک صندلی بنشینید و زانوی خود را در زاویه‌ای ۹۰ درجه خم کنید.
- تمام بندهای ارتز را شل یا باز کنید.
- ابزار را به آرامی روی پای خود قرار دهید، به طوری که مرکز لولای آن با مرکز زانوی شما منطبق باشد.
- بندها را به ترتیب از پایین به بالا ببندید (از مچ پا به سمت ران). بندها باید محکم باشند اما نه آنقدر سفت که گردش خون را مختل کنند.
- پس از بستن بندها، چند قدم راه بروید تا از فیکس بودن و راحت بودن این ابزار حمایتی مطمئن شوید. در نهایت اگر نیاز به تنظیم داشت، مجددا بندها را شل و سفت کنید.
راهکارهای مراقبت از پوست به هنگام استفاده از ارتز زانو
نکاتی که برای مراقبت از پوست هنگام استفاده از ارتز زانو باید رعایت کنید شامل مورد زیر می‌باشد:
- قبل از استفاده، زانو را بشویید و کاملا خشک کنید.
- یک لایه پارچه نخی یا جوراب بلند زیر ارتز قرار دهید تا از اصطکاک جلوگیری شود.
- پدهای به کار رفته درون محصول را به طور منظم بشویید و خشک کنید.
- روزانه به دنبال علائم قرمزی، ورم یا زخم باشید.
- از سفت یا شل نبودن آن مطمئن شوید تا فشار اضافی وارد نشود.
هنگام خرید ارتز زانو به چه نکاتی دقت کنیم؟
هنگام خرید ارتز زانو یا انواع دیگر از وسایل کمکی و حمایتی مثل بریس پا، توجه به نکات زیر ضروری است تا انتخابی درست و مؤثر داشته باشید:
- مشورت با متخصص ارتوپدی فنی و خرید ارتز زانو با توجه به نوع آسیب مثل آرتروز یا پارگی رباط
- انتخاب نوع ابزار مطابق با مشکل خود
- خرید ارتززانوی ساخته شده با مواد باکیفیت، سبک و مقاوم، ضد حساسیت و قابل شستشو
- برخورداری از راحتی و کارایی لازم هنگام پوشیدن
- برخورداری از بندهای قابل تنظیم برای تغییر میزان فشار و حمایت مطابق با نیاز
- مناسب بودن قیمت ارتز زانو، داشتن گارانتی و خدمات پس از فروش و امکان تنظیم یا تعمیر آن در آینده
قیمت ارتز زانو را چه عواملی مشخص می کند؟
قیمت ارتز زانو تحت تاثیر چندین عامل کلیدی قرار دارد که عبارتند از:
- نوع و طراحی، مثلا نوع ساده یا پیچیده لولادار
- کیفیت و نوع مواد اولیه مانند مواد سبک و مقاوم مانند کربن یا تیتانیوم
- سفارشی سازی براساس قالب گیری دقیق از زانوی بیمار
- اعتبار و شناخته بودن برند و سازنده محصول
- تفاوت در محل خرید ارتز زانو مانند کلینیک‌های ارتوپدی فنی یا مراکز تخصصی
- میزان پوشش دهی بیمه افراد در برخی موارد
نتیجه گیری
در نهایت باید گفت، ارتز زانو ابزاری حیاتی برای حمایت، تثبیت و تسکین درد مفصل زانو به شمار می‌شود. در واقع این وسیله با کاهش فشار، کنترل حرکات ناخواسته و کمک به فرآیند توانبخشی، به افراد در بهبود کیفیت زندگی و بازگشت به فعالیت‌های روزمره و ورزشی کمک کرده و به نوعی سبب می‌شود تا فرد استقلال حرکتی خود را در زمان کوتاهی پس از آسیب بدست آورد. البته توجه کنید که انتخاب و استفاده صحیح از این ابزار الزاما باید با مشورت متخصصان این حوزه انجام شود.
سوالات متداول
- آیا می‌توان با ارتز زانو ورزش کرد؟
بله، بسیاری از این ابزارهای حمایتی برای استفاده حین ورزش طراحی شده‌اند؛ البته قبل از استفاده باید مطمئن شوید که ابزار مد نظر شما برای فعالیت ورزشی مناسب است.
- مدت زمان استفاده از ارتز چقدر است؟
مدت زمان استفاده از انواع ابزار حمایتی به تشخیص پزشک و نوع آسیب شما بستگی داشته و می‌تواند از چند ساعت در روز تا استفاده طولانی‌مدت متغیر باشد.
- آیا ارتز باعث ضعف عضلات می‌شود؟
خیر، اگر این ابزار به درستی و تحت نظر پزشک استفاده شود، باعث ضعف عضلات نخواهد شد.
