ارتوپدی فنی شاخه‌ای از علم پزشکی است که به طراحی و ساخت تجهیزاتی به نام ارتز می‌پردازد. ارتزها وسایلی هستند که برای تغییر یا اصلاح عملکرد و ساختار سیستم‌های عصبی، عضلانی و اسکلتی بدن به کار می‌روند. متخصصان این رشته که ارتوپد فنی نامیده میشوند، وظیفه‌ی تجویز، ساخت و مدیریت استفاده از ارتزها را بر عهده دارند.
کاربردهای ارتز بسیار متنوع است. از این ابزارها می‌توان برای حمایت از اندام‌های آسیب‌دیده یا بیمار، کنترل و هدایت حرکت مفصل یا اندام، محدود کردن یا ثابت نگه داشتن آن‌ها و کاهش درد استفاده کرد. همچنین ارتزها در توانبخشی بیماران پس از عمل جراحی و کاهش فشار تحمل وزن نیز کاربرد دارند.
متخصص ارتز و پروتز
متخصص ارتز و پروتز نقشی کلیدی در تولید و مدیریت ارتز و پروتز ایفا می‌کند و با استفاده از تکنولوژی‌های نوین، از جمله ترموفرمینگ، به رفع مشکلات جسمی و حرکتی بیماران کمک می‌کنند. فعالیت در این رشته به دو بخش ارتوتیست و پراستتیست تقسیم میشود. ارتوتیست به طراحی و ساخت ارتز می‌پردازد، در حالی که پراستتیست متخصص ساخت پروتز است. البته بسیاری از متخصصان در هر دو زمینه مهارت دارند. مهم‌ترین وظیفه‌ی این متخصص ساخت ارتز و پروتز متناسب با نیازهای هر بیمار است. این کار با اندازه‌گیری دقیق و بررسی شرایط جسمی بیمار انجام میشود.
وظایف ارتوپد فنی
متخصص ارتوپدی فنی نقشی کلیدی در توانمندسازی و ارتقای کیفیت زندگی افراد دارای معلولیت جسمی ایفا می‌کند. وظایف این متخصصان به شرح زیر است:
- ویزیت و معاینه بیمار برای تشخیص نیازهای او
- تجویز مناسب‌ترین پروتز، ارتز یا وسیله کمکی
- ساخت یا سفارش تجهیزات مورد نیاز
- ارائه آموزش به بیمار برای استفاده صحیح از تجهیزات
- تنظیم و تعمیر تجهیزات در صورت نیاز
- پیگیری وضعیت بیمار و ارائه مشاوره‌های لازم
ارتوپد فنی کودکان
ارتوپدی فنی کودکان به عنوان یک تخصص توانبخشی، به رفع مشکلات حرکتی در کودکان می‌پردازد. این مشکلات می‌توانند ناشی از اختلالات اسکلتی، عضلانی یا عصبی باشند. برخی از این مشکلات عبارتند از: فلج، انحراف مفاصل، مشکلات حرکتی، نقص های مادرزادی، آسیب های ورزشی
متخصص ارتوپدی فنی کودکان با تجویز و ساخت تجهیزات مناسب، به افزایش تحرک و استقلال این کودکان کمک می‌کند. این تجهیزات می‌توانند شامل موارد پروتز، ارتز، وسای کمکی وکفش طبی باشند. همچنین این متخصصان با همکاری با پزشک متخصص اطفال، فیزیوتراپ و کاردرمانگر، بهترین راهکار را برای توانبخشی کودک ارائه می‌کنند.
روند درمان با ارتوپد فنی
روند درمان در ارتوپدی فنی برای هر بیمار منحصر به فرد است، اما به طور کلی می‌توان آن را در سه مرحله دسته‌بندی کرد:
مرحله اول: ارزیابی و تشخیص
- بررسی سابقه بیماری و شرایط معلولیت بیمار
- معاینات دقیق برای تعیین نیازهای بیمار
- تشخیص نوع پروتز یا ارتز مناسب
مرحله دوم: ساخت و آموزش
- ساخت پروتز یا ارتز متناسب با نیازهای بیمار
- انجام اقدامات پیش‌نیاز مانند گچ‌گیری یا جراحی (در صورت نیاز)
- آموزش نحوه صحیح استفاده از دستگاه به بیمار
مرحله سوم: پیگیری و مراقبت
- پیگیری وضعیت بیمار در بلندمدت
- ارزیابی بازگشت بیمار به جامعه
- ارائه خدمات لازم برای بهبود کیفیت زندگی بیمار
تجهیزات ارتوپد فنی
خدمات ارتوپدی فنی طیف گسترده‌ای از نوزادان تا سالمندان را شامل میشود. نقص‌های مادرزادی، حوادث، بیماری‌هایی مانند دیابت و مشکلات عروقی، و قطع عضو، از جمله مواردی هستند که ممکن است نیاز به استفاده از تجهیزات ارتوپدی فنی را ایجاد کنند. ابزارهای ارتوپدی فنی، یاری‌رسانانی توانمند در مسیر سلامتی هستند که در قسمت‌های مختلف بدن از سر تا پا به کار گرفته میشوند. این ابزارها از موادی گوناگون مانند پارچه، پلاستیک، فلز، الیاف کربن و چرم ساخته میشوند. در کل به دو دسته آرتز و پروتز تقسیم میشوند در ادامه به معرفی کامل این دو دسته پرداختیم.
آرتزها:
ارتزها از اندام آسیب‌دیده محافظت می‌کنند و به تسریع روند بهبودی کمک می‌کنند. این ارتزها با محدود کردن حرکت اندام، از فشار بیش از حد بر روی آن جلوگیری می‌کنند و به ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده کمک می‌کنند.
انواع آرتز ها:
- ارتز مچ پا: برای جلوگیری از ورود ضربه و فشار به مچ پا و کمک به ضعف عضلات ران
- ارتز پا: برای کمک به جابجایی و اصلاح حرکات پا بعد از جراحی
- ارتز زانو: برای ثبات داشتن زانو، کاهش درد و تورم، استراحت کردن زانو
- ارتز زانو تا مچ پا: برای بهبودی درد و عملکرد راه رفتن
- ارتز ران: برای جلوگیری از حرکات انعطافی و چرخشی درونی ران و کمک به رشد صحیح استخوان‌ها در نوزادان
- ارتز مچ تا ران: برای کودکان و بزرگسالان مبتلا به مشکلاتی مانند فلج مغزی، دیستروفی عضلانی
- کفش و کفی طبی: برای راه رفتن بهتر بیمار و جلوگیری از آسیب‌های شدید‌تر
ارتزهای بالا تنه:
- ناکل بند: برای درمان عارضه‌هایی مانند آسب به عصب اولنار
- بریس آرنج: برای ثبات آرنج و جلوگیری از حرکت ساعد
- اسپیلینت انگشت: برای درمان مشکلاتی مانند انگشت چکشی، انگشت ماشه ای
- اسپیلینت داینامیک دست: برای صاف شدن مفاصل بین انگشتان دست و کف دست
- مچ بند: برای جلوگیری از فشار و ضربه به مچ دست
- بریس سارمینتو: برای ثبات ناحیه آسیب دیده بازو و ساعد
- ارتز گردن: برای محافظت از گردن در برابر فشار و ضربه
ارتوزهای فشرده سازی:
- باند کامپرشن کششی کوتاه: برای تقویت عضلات ساق پا، کاهش درد و تورم
- باند کامپرشن کششی چند لایه: برای فشرده سازی قسمت‌های مختلف بدن
- جوراب‌های کامپرشن ساق بلند: برای بهبود یافتن زخم‌های وریدی
- جلیقه کامپرشن: برای فشرده سازی کمر، قفسه سینه و…
پروتزها:
پروتزها برای جایگزینی اندام‌های از دست رفته در اثر قطع عضو یا آسیب‌های شدید به کار می‌روند. نقص مادرزادی، تصادفات، بیماری‌هایی مانند دیابت و مشکلات گردش خون از جمله دلایل رایج استفاده از پروتزها هستند. طراحی پروتزها به نوع اندام و نیازهای فرد بستگی دارد. پروتزها می‌توانند ساده یا پیچیده باشند و از تنوع بالایی در کارایی و عملکرد برخوردارند.
انواع پروتزها:
- اندام مصنوعی پا: با توجه به پای دیگر فرد، وزن، برنامه‌ها و شغل و فعالیت‌های ورزشی بیمار ساخته میشود.
- پروتزهای زانو: دارای کارکردهای مختلفی مانند نوسانات آزاد، تثبیت زانو، بهبود عملکرد، قفل شدگی و …
کلینیک ارتز و پروتز
کلینیک ارتز و پروتز با ارائه ابزارهای ارتوپد فنی و با تنوع و کارایی‌های گوناگون، نقشی حیاتی در ارتقای کیفیت زندگی افراد ایفا می‌کنند. این ابزارها با کمک به بهبودی آسیب‌ها، ناتوانی‌ها و نقص‌های جسمی، به افراد در بازگشت به زندگی عادی و فعالیت‌های روزمره یاری می‌رسانند. حال کلینیک سلامت پا در بهبود روند ارتقای زندگی همراه شماست تا شمارا درگام های ارائه خدمات تخصصی ارتوپدی فنی، ارائه مشاوره تخصصی همراهی کند.
نکات مهم در رابطه با ارتوپد فنی
- برای سهولت دسترسی در حین درمان، لباس‌های گشاد و دکمه‌دار یا زیپی بپوشید و با پزشک خود در مورد لباس مناسب مشورت کنید.
- قرار گرفتن آرتز و پروتز ها به مدت طولانی در آب باعث آسیب دیدگی میشود.
- انجام فعالیت با ارتزها بستگی به وضعیت جسمانی و نوع ارتز شما دارد. قبل از استفاده از ارتز باید با پزشک خود مشورت کنید.
- برای شست وشو آرتز ها باید از دستورالعمل درج شده در سایت یا جعبه آن پیروی کنید.
