آسیب به اعصاب و نخاع به واسطه عدم وجود هماهنگی در ستون فقرات، عوارض بسیاری همچون درد، ضعف و گاها فلج شدن را در پی خواهد داشت. ارتز ستون فقرات برای رفع این مشکل طراحی شده و چندین سال‌است برای حمایت از عضلات ضعیف، اصلاح ناهنجاری‌ها و ایجاد ثبات پس از آسیب یا جراحی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ارتزهای ستون فقرات انواع گوناگونی دارد؛ چرا که آنجایی که هر عارضه رویکرد درمانی متفاوتی را می‌طلبد؛ بریس ستون فقرات نوعی از آن‌هاست. پزشک شما نیز با علم به این موضوع و با توجه به نوع آسیب و حرکاتی که باید محدود شوند، ارتز مناسب را تجویز می‌کند. بنابراین باید گفت، برای این که بهترین روند درمانی را داشته باشید و در نهایت به نتایج خوبی دست یابید، لازم است انواع ارتزها و کاربرد‌هایشان را بشناسید و در رابطه با آن‌ها اطلاعات کافی داشته باشید.
ارتز ستون فقرات چیست؟
ارتزهای ستون فقرات به عنوان یک وسیله مهم در ارتوپدی، با اهدافی همچون فیکس کردن ستون فقرات در راستای صحیح طراحی شده‌اند. به هنگام خرید این ابزار لازم است که انواع مختلف آن را بشناسید؛ چرا که ارتزها بسته به نوع آسیب، طراحی‌های متفاوتی دارند. مثلا بعد از جراحی ستون فقرات لازم است از ارتزهایی که به ثابت نگه داشتن ناحیه جراحی کمک می‌کنند استفاده نمود و یا این که برای مشکلاتی همچون انحراف مهره‌های کمر، ارتزهای حمایتی مناسب اند.
به نقل از سایت now.aapmr.org:
ارتزهای ستون فقرات سیستم‌های مکانیکی هستند که فشار خارجی را در نقاط آناتومیک خاص اعمال می‌کنند تا بدشکلی‌های ستون فقرات را بی‌حرکت، پشتیبانی یا اصلاح نمایند.
چه کسانی به سفارش و خرید ارتز ستون فقرات نیاز دارند؟
به طور کلی، افرادی که با مشکلات زیر مواجه هستند، کاندیدای سفارش و خرید ارتز ستون فقرات محسوب می‌شوند:
- افراد مبتلا به ناهنجاری‌های ستون فقرات
- بیماران پس از جراحی ستون فقرات
- افراد با شکستگی مهره‌ها
- مبتلایان به دردهای مزمن کمر و گردن
- بیماران دارای فتق دیسک
- افراد مبتلا به پوکی استخوان شدید
انواع ارتزهای ستون فقرات
| نوع ارتز | ویژگی‌ها | کاربرد اصلی |
| کمربندهای حمایتی | از پارچه ضخیم (معمولاً پنبه) ساخته شده‌اند و دارای بندهای قابل تنظیم هستند. | تثبیت بخش‌های پایینی ستون فقرات و مفاصل لگن، کاهش درد |
| کرست‌ها | انعطاف‌پذیر هستند و دارای نوارهای فلزی یا پلاستیکی می‌باشند. | حمایت عمومی از ستون فقرات، تسکین دردهای مزمن کمر |
| ارتزهای سخت | بسیار محکم بوده و دارای میله‌های فلزی یا پلاستیکی هستند. | بی‌حرکت کردن ستون فقرات برای درمان شکستگی‌ها، پس از جراحی یا ناهنجاری‌های شدید |
| ارتزهای هایپراکستنشن | نوعی ارتز است که از خم شدن بیش از حد به جلو جلوگیری می‌کند. | درمان شکستگی‌های فشاری و محافظت از ستون فقرات پس از جراحی فیوژن |
| کمربندهای لیفتینگ | از پارچه یا کرباس ساخته شده و فاقد میله‌های سخت هستند. | کاهش فشار روی عضلات هنگام بلند کردن اجسام سنگین و پیشگیری از آسیب |
ارتز ستون فقرات نیز مانند انواع دیگر ارتز مثل ارتز پا، انواع مختلفی دارد که هر کدام با توجه به نوع مشکل به کار می‌روند. انواع ارتزهای مربوط به ستون فقرات عبارتند از:
1. کمربندهای حمایتی (Sacroiliac و Lumbosacral)
این کمربندها معمولا از پارچه ضخیم یا پنبه ساخته شده و هدف از طراحی آن‌ها تثبیت بخش‌های پایینی ستون فقرات، به‌خصوص مفاصل ساکروم و لگن (ساکروایلیاک) به واسطه اعمال فشار بر این مفاصل جهت محدود کردن حرکت آن‌ها و کاهش درد می‌باشد.
- کمربندهای ساکروایلیاک: این کمربندها با عرضی حدود 10 تا 15 سانتی متر، باریک‌تر هستند و مستقیما روی مفاصل بین لگن و ساکروم قرار می‌گیرند تا با فشار آوردن، حرکت آن‌ها را کنترل کنند.
- کمربندهای لومبوساکرال: این کمربندها با عرضی حدود 20 تا 30 سانتی متر، پهن‌تر بوده و بخش بزرگ‌تری از پایین کمر را پوشش می‌دهند تا حمایت بیشتری از ستون فقرات کمری (Lumbosacral) فراهم کنند.
2. کرست‌ها (Corsets)
کرست‌ها منعطف‌تر از سایر ارتزها هستند و برای حمایت عمومی از ستون فقرات و تسکین درد به کار می‌روند. این مدل دارای نوارهای فلزی یا پلاستیکی بوده و بدین شکل سختی و حمایت لازم را ایجاد می‌کنند. همچنین، بندهایی برای این مدل طراحی شده است که با کمک آن می‌توان فشار وارده را تنظیم نمود.
- کرست‌های کوتاه: اغلب برای درمان دردهای مزمن در ناحیه پایین کمر استفاده می‌شوند.
- کرست‌های بلند: این کرست‌ها بخش میانی و بالایی ستون فقرات را پوشش داده و برای مشکلات گسترده‌تر کاربرد دارند.
3. ارتزهای سخت (Rigid Braces)
ارتزهای سخت که تحت عنوان ارتزهای خشک نیز شناخته می‌شوند. این مدل دارای میله‌های فلزی یا پلاستیکی بوده و به شکل بدن طراحی می‌شوند و بدین شکل حرکت ستون فقرات را به شدت محدود خواهند کرد.
4. بریس‌های هایپراکستنشن (Hyperextension Braces)
این نوع از ارتزها برای جلوگیری از خم شدن بیش از حد به جلو (هایپراکستنشن) در ستون فقرات طراحی شده‌اند. می‌توان گفت، بیشترین استفاده از این ابزار در درمان شکستگی‌های فشاری در ناحیه صدری-کمری (Thoracolumbar) و همچنین در دوره نقاهت پس از جراحی فیوژن ستون فقرات است.
5. کمربندهای لیفتینگ (Lifting Belts)
این کمربندها اغلب از پارچه یا کرباس ساخته شده و فاقد میله‌های سخت هستند. بیشترین کاربرد کمربندهای لیفتینگ، کاهش فشار روی عضلات و جلوگیری از آسیب در هنگام بلند کردن اجسام سنگین است.
کاربردهای ارتز ستون فقرات
از جمله کاربردهای ارتز ستون فقرات در شرایط مختلف عبارتند از:
- بعد از جراحی: ارتزها به تثبیت ساختارهای ستون فقرات پس از جراحی کمک کرده و سرعت فرآیند بهبودی را افزایش خواهند داد.
- شکستگی‌ها: همانطور که از بریس دست به عنوان یک ارتز، برای بهبود این عضو به هنگام شکستگی، استفاده می‌شود، انواع ارتزستون فقرات نیز برای درمان انواع شکستگی‌های فشاری، دررفتگی یا ترکیبی از آن‌ها به کار می‌روند.
- ناهنجاری‌های ستون فقرات: از آن‌هابرای مدیریت و بهبود انحناهای غیرطبیعی ستون فقرات مانند اسکولیوز (انحنای جانبی)، کیفوز (قوز کمر) و لوردوزیس (گودی کمر) استفاده می‌شوند.
- آسیب‌های بافت نرم: در مواردی مثل رگ به رگ شدن کمر و آسیب‌های عضلانی ناشی از بلند کردن اجسام سنگین یا ورزش، به واسطه حمایت از عضلات، در تسکین درد و بهبود وضعیت کمک‌کننده هستند.
نکات استفاده و تمیز کردن از ارتز ستون فقرات
مهم‌ترین نکات کلیدی جهت استفاده و تمیز کردن ارتز ستون فقرات، عبارت است از:
- پوشیدن به شکل صحیح
- تنظیم محکم آن
- بررسی پوست به طور مرتب
- تمیز کردن روزانه ارتز با یک پارچه مرطوب و صابون ملایم
- خشک کردن کامل ارتز با حرارت غیرمستقیم
- جدا کردن و شستشوی بندها
راهکارهای مراقبت از پوست به هنگام استفاده از ارتز ستون فقرات
تحریک و آسیب به پوست از عوارض شایع استفاده طولانی مدت از ارتز ستون فقرات است که ممکن است برای فرد ناخوشایند باشد. با رعایت راهکارهای مراقبت از پوست که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره خواهیم کرد، می‌توان از بروز این عوارض جلوگیری نمود.
- پوشیدن لباس نازک، نخی و بدون درز زیر ارتز برای جلوگیری از جذب عرق و اصطکاک
- بررسی روزانه پوست بدن
- تمیز و خشک نگه داشتن پوست
- تمیز کردن منظم ارتز
- محافظت از نقاط حساس مانند برآمدگی‌های استخوانی
- خودداری از استفاده از کرم و لوسیون
عوارض احتمالی استفاده از ارتز ستون فقرات
علی رغم این که استفاده از ارتزهای ستون فقرات در بیشتر موارد برای درمان و حمایت از مهره‌های کمر ضروری است، گاها نیز امکان دارد سبب بروز عوارضی جدی شود. برخی از این عوارض احتمالی عبارتند از:
- تحریک و قرمزی پوست
- زخم و تاول
- خارش و تعریق
- ضعف عضلانی
- آتروفی عضلات
- ایجاد تدریجی وابستگی بدن
- عوارض تنفسی و گوارشی
- محدودیت حرکتی و فیزیکی
نکات مهم هنگام خرید ارتز ستون فقرات
ارتز ستون فقرات در روند بهبود برخی از مشکلات مربوط به ستون فقرات نقش مثبت و بسیار حیاتی ایفا می‌کند. بنابراین برای سفارش و خرید باید مراکز معتبری همچون ارتوپدیک هلث که به واسطه کیفیت محصولات خود در بازار بسیار شناخته شده هستند، اقدام کنید.
چند نکته کلیدی که باید هنگام خرید ارتز ستون فقرات به آن‌ها توجه کنید، عبارتند از:
- از خرید انواع ارتز مثل بریس پا، ستون فقرات و… بدون تجویز و توصیه متخصص جلوگیری کنید.
- امکانات مختلف ارتز مورد نظرتان را از نظر داشتن عملکرد صحیح بررسی نمایید.
- طراحی این ابزارباید به گونه‌ای باشد که به طور کامل و بدون ایجاد فشار زیاد بر روی بدن شما قرار گیرد.
- ارتز مورد نظرتان را امتحان کنید تا مطمئن شوید که به کمک آن در انجام فعالیت‌های روزمره راحت هستید.
چه عواملی بر قیمت ارتز ستون فقرات اثربخش می‌باشد؟
قیمت ارتز ستون فقرات، مانند قیمت سایر ارتزها از جمله بریس مچ پا، دست و …تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیرد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:
- سفارشی بودن یا آماده بودن
- جنس مواد ساخته شده
- اعتبار برند و کیفیت
- خدمات پس از فروش
- پوشش بیمه
نتیجه گیری
ارتز ستون فقرات یک ابزار درمانی موثر و حیاتی و بوده و در کاهش درد و تسهیل فرآیند درمان نقش بسیار مهمی دارد. البته این موضوع در صورتی است که استفاده از ارتز ستون فقرات، متناسب با نیاز فرد، کیفیت ساخت بالا و استانداردهای پزشکی تهیه شده باشد. در واقع انتخاب ارتز نامناسب نه تنها سبب بهبود شرایط جسمی بیمار نخواهد شد، بلکه در برخی موارد نیز عوارضی بسیار جدی را در پی خواهد داشت. بنابراین توصیه می‌شود حتماً این محصولات را از مراکز معتبر و تخصصی مثل ارتوپدیک هلث تهیه کنید تا از صحت عملکرد، کیفیت مواد و مشاوره حرفه‌ای بهره مند شوید.
سوالات متداول
- چه مدت باید از ارتز ستون فقرات استفاده کنم؟
مدت زمان استفاده از ارتز، به نوع آسیب‌دیدگی و روند بهبودی شما بستگی دارد. پزشک بر اساس وضعیت پزشکی و پیشرفت درمان، برنامه دقیقی را تعیین می‌کند که ممکن است از چند هفته تا چندین ماه متغیر باشد.
- آیا ارتزهای ستون فقرات می‌توانند باعث افزایش درد شوند؟
در روزهای اول استفاده از ارتز، احساس ناراحتی و کمی درد طبیعی است، زیرا بدن به فشار و محدودیت جدید عادت می‌کند. با این حال، اگر درد شدید، مداوم یا همراه با قرمزی و زخم باشد، ممکن است ارتز به درستی تنظیم نشده باشد. در این صورت، باید فوراً به پزشک یا ارتوپد مراجعه کنید.
- آیا می‌توانم با ارتز ستون فقرات ورزش کنم؟
این بستگی به نوع آسیب و توصیه پزشک دارد. در اکثر موارد، برای درمان شکستگی‌ها یا پس از جراحی، پزشکان فعالیت‌های سنگین و ورزش را محدود می‌کنند. با این حال، معمولا انجام ورزش‌های ملایم مانند پیاده روی کوتاه یا فیز
