التهاب پرده کف پا یا به اصطلاح خار پاشنه از دلایل شایع درد کف پا بوده و به واسطه تجمع رسوبات کلسیم در قسمت زیرین استخوان پاشنه طی یک دوره چند ماهه اتفاق می‌افتد. در رابطه با این سوال که آیا خار پاشنه خطرناک است؟ باید گفت این عارضه با وجود دردسرهای زیاد و دردناک بودن، هیچ گونه خطری نداشته و صرفا باید مراقب بود که در طول زمان وخیم‌تر نشود. همچنین در حال حاضر نیز روش‌های بسیاری برای درمان خارپاشنه وجود دارد، بنابراین جای هیچ نگرانی نیست. اگر خطرات خار پاشنه این روز‌ها دغدغه شماست و به اطلاعات بیشتری در این خصوص نیاز دارید، با ما همراه باشید.
آیا خار پاشنه خطرناک است؟
در پاسخ این سوال که آیا خار پاشنه خطرناک است، باید گفت خیر. در واقع این عارضه علی رغم دردناک بودن و اثر مستقیم و قابل توجهی که روی کیفیت زندگی فرد دارد، به خودی خود یک بیماری خطرناک محسوب نمی‌شود؛ بنابراین نمی‌توان آن را به عنوان یک مورد تهدید کننده زندگی یا سلامت کلی بدن در نظر گرفت.
همانطور که گفته شد، درد ناشی از خار پاشنه ناتوان کننده بوده و روی کیفیت فعالیت‌های حرکتی فرد مانند راه رفتن، ایستادن برای مدت طولانی، ورزش کردن و حتی خوابیدن نیز اثر گذار است. به همین دلیل با وجود خطرناک نبودن این عارضه، توصیه می‌شود که فرد در اولین فرصت اقدامات تشخیصی و درمانی مناسب را پیگیری نماید. استفاده از صندل طبی، نمونه‌ای از این قبیل اقدامات درمانی موثر است که معمولا از سمت پزشکان متخصص توانبخشی یا ارتوپدی تجویزشده و به بهبود این عارضه بسیار کمک می‌کند.
چه عواملی موجب خطرناک بودن خار پاشنه می شود؟
خارپاشنه عارضه‌ای بی خطر بوده و صرفا به علت دردناک بودن ناراحت کننده است. با این وجود عوامل بسیاری می‌توانند باعث بدتر شدن خار پاشنه شوند. این عوامل عبارتند از:
- وزن بالا: حمل وزن اضافی، فشار مضاعفی را بر رباط کف پا وارد کرده و می‌تواند به عنوان یکی از دلایلی که موجب بروز عوارض خطرناک خارپاشنه می‌شود، بیان گردد.
- کف پای صاف: عدم توزیع متوازن وزن در افرادی که کف پای صاف دارند، سبب می‌شود تا فشار بیشتری در ناحیه پاشنه پا حس کنند. به همین دلیل توصیه می‌شود که این افراد حتما از کفی طبی استفاده کنند.
- راه رفتن غیرمعمول: الگوهای راه رفتن نادرست ناشی از ناهنجاری‌ها یا عادت‌ها نیز می‌توانند فشار وارده بر پاشنه را افزایش دهند.
- تمرینات ورزشی سنگین: فعالیت‌های ورزشی مانند دویدن و پریدن که می‌تواند باعث ساییدگی پاشنه و قوس پا شود.
- افزایش سن: با گذشت زمان، رباط کف پا خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهد و آسیب‌پذیرتر می‌شود.
- انتخاب کفش نامناسب: پوشیدن کفش‌هایی با پاشنه بسیار بلند و تنگ یا کفش‌های کاملاً تخت و بدون محافظت مناسب، می‌تواند فشار زیادی به پاشنه وارد کند.
- ایستادن یا دویدن طولانی مدت: مشاغلی که نیازمند ایستادن طولانی مدت هستند یا فعالیت‌هایی مانند دویدن‌های مکرر می‌توانند فشار زیادی به پاشنه وارد کنند.
علائم تشخیص خار پاشنه
به نقل از یک سایت خارجی،
با توجه به شباهت علائم بین خار پاشنه و سایر علل درد پاشنه مانند فاشیای کف پا، گرفتن شرح حال درست در رابطه با سابقه پزشکی و محل آسیب، معاینه بالینی جامع و عکس برداری با اشعه ایکس برای اطمینان از تشخیص خار پاشنه لازم است.
در حال حاضر برای تشخیص معاینه دقیق انواع بدشکلی‌ها و بیماری‌های کف پا اعم از خارپاشنه، از روش‌هایی مانند اسکن کف پا استفاده می‌شود. با این حال، با استفاده از علائم بالینی بسیاری نیز می‌توان بروز این عارضه را تشخیص داد؛ مثلا می‌توان گفت، اگر زمانی که راه می‌روید یا از جای خود بلند می‌شوید، در پاشنه پای خود احساس درد می‌کنید و شدت این درد در صبح‌ها بیشتر است، احتمالا خار پاشنه دارید. علاوه بر درد پاشنه، علائم زیر نیز می‌توانند از جمله موارد موثر در تشخیص خارپاشنه باشند.
- درد پا هنگام راه رفتن یا ایستادن طولانی
- احساس درد در زمان بلند شدن
- درد ناحیه پاشنه در زمان لمس کردن
- حساسیت به فشار در پاشنه پا
اگر خار پاشنه را درمان نکنم، خطرناک می شود؟
با وجود این که قبلا روی بی خطر بودن خار پاشنه تاکید نمودیم، اما عدم درمان به موقع آن نیز عوارضی را در پی دارد. این عوارض که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد، سبب شده تا افراد مبتلا به خارپاشنه نگران سلامتی خود شوند و دائما در رابطه با این که آیا خار پاشنه خطرناک است یا خیر، احساس نگرانی کنند.
مزمن شدن درد
دردی که در ابتدا ممکن است خفیف و گهگاهی باشد، در صورت عدم درمان تبدیل به درد مزمن و دائمی می‌شود و انجام ساده‌ترین فعالیت‌های روزمره مانند راه رفتن، ایستادن و حتی خوابیدن را دشوار و دردناک می‌کند.
ناتوانی حرکتی
درد شدید باعث می‌شود فرد از راه رفتن و انجام فعالیت‌های بدنی اجتناب کند. این کاهش تحرک در طول زمان منجر به ضعف عضلات پا و ساق، افزایش وزن و سایر مشکلات مرتبط با کم‌تحرکی خواهد شد.
پیشرفت عارضه
در برخی موارد، عدم توجه به توصیه‌های پزشکی و بی اهمیت شمردن اقدامات درمانی موثرمثل استفاده از کفش طبی، می‌تواند منجر به التهاب مزمن و آسیب بیشتر به بافت‌های اطراف خار پاشنه شود. همچنین با درمان نشدن خار پاشنه، ممکن است درد در طول زمان مزمن‌تر و شدیدتر گردد و محدودیت‌های حرکتی بیشتری را ایجاد کند.
مشکلات روحی ناشی از درد مزمن
شدت یافتن درد ناشی از خار پاشنه و طولانی‌تر شدن این درد، فرد را در انجام کار‌های روزمره خود دچار محدودیت می‌کند. در نهایت چنین مشکلاتی منجر به انزوا، کاهش کیفیت زندگی و مشکلات روحی مانند اضطراب و افسردگی خواهد شد.
تغییرات جبرانی در راه رفتن
در برخی موارد فرد برای کاهش درد ممکن است نحوه راه رفتن خود را تغییر دهد (لنگیدن). این تغییرات در الگوی راه رفتن فشار نامتقارنی بر مفاصل دیگر مانند زانو، لگن و کمر وارد کرده و به مرور زمان منجر به درد و آسیب در این نواحی می‌شود.
تداخل با بیماری‌های زمینه‌ای
در افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت یا مشکلات گردش خون دارند، خار پاشنه و عوارض ناشی از آن در طول زمان پیچیده‌تر شده و روند بهبود این عارضه نیز کندتر خواهد شد.
تشخیص اشتباه و درمان نامناسب
هر دردی نمی‌تواند خار پاشنه باشد. عدم تشخیص درست و تعمیم دادن هر دردی در قسمت پاشنه به خار پاشنه، سبب می‌شود تا بیماری زمینه‌ای جدی‌تری نادیده گرفته شود و درمان به تاخیر بیفتد.
نتیجه گیری
دردناک بودن خارپاشنه موجب شده تا افراد مبتلا به این عارضه دائما دغدغه این را داشته باشند که آیا خار پاشنه خطرناک است؟ همانطور که در این مقاله عنوان شد این عارضه بی خطر بوده وصرفا بسیار دردناک می‌باشد. به واسطه دردناک بودن نیز فعالیت‌های حرکتی فرد طی شبانه روز مثل راه رفتن، دویدن و ورزش کردن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. گاها عواملی مثل وزن بالا، ورزش‌های سنگین و صافی کف پا نیز در برخی موارد در بدتر شدن خارپاشنه یا به عبارتی دردناک‌تر شدن آن نقش دارند. برای مقابله با چنین محدودیت‌هایی بهتر است که در اولین فرصت برای درمان خار پاشنه اقدام کنید.
