میخچه پا

میخچه پا چیست؟

میخچه‌ها ضایعات پوستی کوچک، گرد و سفت هستند که اغلب در نواحی تحت فشار پا مانند انگشتان و پاشنه پا ایجاد می‌شوند. مرکز میخچه معمولا یک هسته سخت دارد که می‌تواند باعث درد شدید شود. میخچه‌ها اغلب در افرادی که کفش‌های نامناسب می‌پوشند یا پاهایشان زیاد عرق می‌کند، دیده می‌شود.

انواع میخچه پا

1. میخچه سخت (Heloma Durum):

این نوع میخچه، رایج‌ترین نوع میخچه پا است و در نواحی استخوانی پا مانند بالای انگشتان (معمولا قسمت‌های خارجی)، کنار انگشت کوچک یا سینه پا ایجاد می‌شود. میخچه‌های سخت، برآمدگی‌های کوچک، سفت و به رنگ زرد کمرنگ یا سفید هستند که معمولا به اندازه یک نخود می‌باشند و با ناحیه وسیع‌تری از پوست ضخیم احاطه شده‌اند. این نوع میخچه اغلب به دلیل اصطکاک و فشار ناشی از کفش‌های نامناسب ایجاد می‌شود.

2. میخچه نرم (Heloma Molle):

میخچه‌های نرم، ظاهری متفاوت دارند و به رنگ سفید و لاستیکی می‌باشند. آن‌ها معمولا در وسط فرو رفته‌اند و در بین انگشتان پا، به خصوص بین انگشت چهارم و پنجم، دیده می‌شوند. این نوع میخچه در اثر رطوبت، تعریق زیاد یا خشک نشدن کامل پاها نرم می‌شوند. ساییده شدن انگشتان پا به یکدیگر نیز می‌تواند باعث ایجاد میخچه نرم شود.

علت ایجاد میخچه

میخچه‌ها در اثر فشار یا سایش مکرر روی پوست، به ویژه در دست‌ها و پاها، ایجاد می‌شوند. عوامل متعددی می‌توانند در ایجاد میخچه نقش داشته باشند، از جمله:

کفش‌های نامناسب:

• کفش‌های تنگ: فشار مداوم بر روی نواحی خاصی از پا باعث تحریک پوست و ایجاد میخچه می‌شود.
• کفش‌های گشاد: حرکت بیش از حد پا در داخل کفش باعث سایش پوست و ایجاد میخچه می‌شود.
• کفش‌های پاشنه بلند: این کفش‌ها فشار زیادی را بر روی سینه پا و انگشتان وارد می‌کنند و می‌توانند باعث ایجاد میخچه شوند.

جوراب‌های نامناسب:

• جوراب‌های نامناسب: جوراب‌هایی که اندازه پا نیستند یا از مواد مصنوعی ساخته شده‌اند، می‌توانند باعث تعریق و سایش پوست شوند.
• نپوشیدن جوراب: عدم استفاده از جوراب باعث تماس مستقیم پوست با کفش و افزایش اصطکاک می‌شود.

فعالیت‌های خاص:

• استفاده از ابزار بدون دستکش: استفاده مکرر از ابزار دستی، تجهیزات ورزشی یا آلات موسیقی بدون دستکش می‌تواند باعث ایجاد میخچه در دست‌ها شود.
• دوچرخه سواری مکرر: فشار مداوم بر روی دست‌ها هنگام دوچرخه سواری می‌تواند باعث ایجاد میخچه شود.
• زانو زدن یا استراحت دادن آرنج: فشار مکرر بر روی زانوها یا آرنج‌ها می‌تواند باعث ایجاد میخچه در این نواحی شود.

عوامل دیگر:

• افزایش سن: با افزایش سن، پوست نازک‌تر و آسیب‌پذیرتر می‌شود و احتمال ایجاد میخچه افزایش می‌یابد.
• بیماری‌های مفصلی: این بیماری‌ها می‌توانند باعث تغییر شکل استخوان‌ها و مفاصل شوند و فشار بیشتری را بر روی پوست وارد کنند.
• راه رفتن زیاد روی سطوح صاف: راه رفتن زیاد روی سطوح صاف و سخت می‌تواند باعث فشار و سایش پوست پا شود.
• صافی کف پا: افراد مبتلا به صافی کف پا، فشار بیشتری را بر روی قسمت‌های خاصی از پا تحمل می‌کنند که می‌تواند باعث ایجاد میخچه شود.
• دیابت: افراد مبتلا به دیابت به دلیل کاهش حس در پاها، بیشتر در معرض خطر ایجاد میخچه و پینه هستند.

با شناخت این عوامل و انجام اقدامات پیشگیرانه مانند پوشیدن کفش‌های مناسب، استفاده از جوراب‌های نخی و مرطوب نگه داشتن پوست، می‌توانید از ایجاد میخچه جلوگیری کنید.

علائم میخچه پا

• برآمدگی سفت و دردناک در پوست
• پوست ضخیم و خشک در اطراف میخچه
• درد هنگام راه رفتن یا ایستادن
• قرمزی و التهاب در اطراف میخچه

تشخیص میخچه

تشخیص میخچه پا معمولاً با معاینه فیزیکی توسط پزشک آغاز می‌شود. پزشک با بررسی دقیق محل، اندازه، شکل و رنگ میخچه، می‌تواند نوع آن را تشخیص دهد. همچنین، پزشک از شما درباره علائم، سابقه پزشکی و فعالیت‌های روزانه‌تان سوالاتی می‌پرسد تا علت ایجاد میخچه را مشخص کند.

در اکثر موارد، معاینه فیزیکی برای تشخیص میخچه کافی است. اما در برخی موارد، ممکن است پزشک برای رد سایر بیماری‌ها یا تایید تشخیص خود، آزمایش‌های دیگری را نیز تجویز کند. این آزمایش‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• رادیوگرافی: این آزمایش برای بررسی استخوان‌های پا و تشخیص مشکلات ساختاری مانند تغییر شکل استخوان‌ها یا وجود خارهای استخوانی که می‌توانند باعث ایجاد میخچه شوند، استفاده می‌شود.
• بیوپسی: در این آزمایش، نمونه کوچکی از بافت میخچه برداشته شده و زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود تا از عدم وجود بیماری‌های پوستی دیگر مانند زگیل یا سرطان پوست اطمینان حاصل شود.
• کشت قارچ: در صورتی که پزشک به عفونت قارچی مشکوک باشد، ممکن است از نمونه برداشته شده از میخچه، کشت قارچ انجام دهد تا نوع قارچ و درمان مناسب آن مشخص شود.

در صورتی که میخچه شما با روش‌های درمانی ساده بهبود نیابد یا علائم دیگری مانند درد شدید، التهاب یا عفونت داشته باشید، پزشک ممکن است شما را به متخصص پوست یا ارتوپد فنی ارجاع دهد.

راه های درمان میخچه پا

درمان میخچه پا به عوامل مختلفی از جمله نوع، شدت و محل میخچه بستگی دارد. در ادامه، روش‌های مختلف درمان میخچه پا را بررسی می‌کنیم:

درمان‌های خانگی و غیرتهاجمی:

• پدهای محافظ: استفاده از پدهای محافظ مخصوص میخچه می‌تواند فشار و اصطکاک را کاهش داده و درد را تسکین دهد. این پدها در انواع مختلفی مانند پدهای ژله‌ای، فومی و نمدی در دسترس هستند.
• سنگ پا: استفاده منظم از سنگ پا پس از حمام یا دوش گرفتن می‌تواند به تدریج لایه‌های ضخیم پوست میخچه را از بین ببرد.
• داروهای موضعی کراتولیتیک: این داروها حاوی اسید سالیسیلیک هستند که به نرم شدن و جدا شدن لایه‌های ضخیم پوست کمک می‌کنند. این داروها به صورت پماد، ژل یا چسب در دسترس هستند.
• تعویض کفش‌ها: پوشیدن کفش‌های مناسب و راحت که اندازه پا باشند و از مواد نرم و قابل تنفس ساخته شده باشند، می‌تواند به بهبود میخچه کمک کند. همچنین، استفاده از کفی‌های طبی می‌تواند فشار را از روی نواحی تحت فشار پا کاهش دهد.

سوهان کشیدن و لایه برداری میخچه:

• پاهای خود را به مدت 15-10 دقیقه در آب گرم حاوی نمک اپسوم خیس کنید تا پوست میخچه نرم شود.
• پس از خشک کردن پاها، از یک لوسیون مرطوب‌کننده برای نرم نگه داشتن پوست استفاده کنید.
• این روند را روزانه تکرار کنید تا زمانی که میخچه به طور کامل نرم شود و دیگر دردناک نباشد.
• پس از نرم شدن میخچه، به آرامی و با استفاده از سنگ پا آن را بسایید. اگر میخچه بین انگشتان پا قرار دارد، می‌توانید از سوهان ناخن استفاده کنید.
• این مراحل را تا زمان بهبودی کامل میخچه (که ممکن است چند هفته طول بکشد) ادامه دهید.

 استفاده از روغن کرچک و پدهای مخصوص میخچه:

• پاهای خود را به مدت 15-10 دقیقه در آب گرم حاوی نمک اپسوم خیس کنید.
• پس از خشک کردن پاها، مقداری روغن کرچک را روی میخچه بمالید. این روغن گیاهی به نرم شدن و بهبود میخچه کمک می‌کند.
• سپس یک پد مخصوص میخچه را روی آن قرار دهید تا از میخچه محافظت کرده و فشار را از روی آن بردارد. این پدها را می‌توانید از داروخانه‌ها تهیه کنید.
• پس از استفاده از پد، جوراب بپوشید. توجه داشته باشید که روغن کرچک ممکن است باعث لک شدن جوراب شود، بنابراین از جوراب‌های قدیمی استفاده کنید.
• این روند را تا بهبودی کامل میخچه (که ممکن است چند هفته طول بکشد) ادامه دهید.

درمان‌های پزشکی:

• برداشتن میخچه توسط پزشک: در صورتی که میخچه با روش‌های خانگی بهبود نیابد، پزشک می‌تواند آن را با استفاده از تیغ جراحی یا ابزارهای مخصوص بردارد. این روش معمولا بدون درد و سریع است.
• لیزر درمانی: لیزر درمانی یک روش غیرتهاجمی و موثر برای برداشتن میخچه است. در این روش، از پرتو لیزر برای از بین بردن لایه‌های ضخیم پوست استفاده می‌شود.
• کرایوتراپی: در این روش، از نیتروژن مایع برای فریز کردن و از بین بردن میخچه استفاده می‌شود. کرایوتراپی معمولا برای میخچه‌های کوچک و سطحی استفاده می‌شود.

مراقبت‌های پس از درمان:

مرطوب نگه داشتن پوست: پس از درمان، از مرطوب‌کننده‌های مناسب برای مرطوب نگه داشتن پوست پاهای خود استفاده کنید.

پوشیدن کفش‌های مناسب: همچنان به پوشیدن کفش‌های مناسب و راحت ادامه دهید تا از عود مجدد میخچه جلوگیری کنید.

مراجعه منظم به پزشک: در صورت داشتن دیابت یا سایر بیماری‌های زمینه‌ای، به طور منظم به پزشک مراجعه کنید تا وضعیت پاهای شما بررسی شود.

نکته مهم: در صورتی که میخچه شما دردناک، عفونی یا همراه با علائم دیگری مانند خونریزی، تب یا تورم باشد، حتما به پزشک مراجعه کنید. خوددرمانی در این موارد می‌تواند باعث تشدید مشکل شود.

چه موقعه ای به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت عدم بهبود یا تشدید علائم میخچه پس از چند هفته درمان خانگی، درد شدید و ناتوان‌کننده، مشاهده علائم عفونت (مانند قرمزی شدید، تورم، گرم شدن ناحیه، خروج چرک یا خونابه) یا ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، بیماری‌های عروقی یا ضعف سیستم ایمنی، مراجعه فوری به پزشک متخصص ضروری است. این امر به ویژه برای افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای بسیار حائز اهمیت است، زیرا خطر عوارض جدی ناشی از میخچه در آن‌ها بیشتر است و نیاز به تشخیص و درمان تخصصی دارند.

پیشگیری از میخچه

پیشگیری از میخچه پا بسیار ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر از درمان آن است. برای جلوگیری از این عارضه آزاردهنده، کفش‌هایی را انتخاب کنید که کاملا اندازه پاهایتان باشند و از پوشیدن کفش‌های تنگ، گشاد یا پاشنه بلند خودداری کنید. همچنین، ناخن‌های پا را مرتب کوتاه کنید تا از فشار آن‌ها بر انگشتان مجاور جلوگیری شود. استفاده از جداکننده‌های انگشتان پا یا قرار دادن پشم گوسفند بین انگشتان نیز می‌تواند به کاهش اصطکاک و جلوگیری از ایجاد میخچه کمک کند.

در صورتی که به مدت طولانی کفش به پا دارید، استفاده از پدهای محافظ، بانداژ یا پدهای مخصوص میخچه در نواحی تحت فشار پا می‌تواند از ایجاد میخچه پیشگیری کند. با رعایت این نکات ساده، می‌توانید پاهای خود را سالم و راحت نگه دارید و از درد و ناراحتی ناشی از میخچه جلوگیری کنید.